#Sa jem banm
Yon jou nan ri sentàn
Machin se fanm gwòs, ou pa konn ki jou l ap lage w nan wout. Se sa yo di. Enben se sa youn fè. En de twa titoutou di li p ap fè wonn pòt. Li p ap estat. Sa l dwe gen la? Li dwe pa rale gaz la? Sanble se pàn estatè? Sinon se chabon ki fini? Kabiyatè pete? Sa m konnen?
M pran nan twa wa sitou nan sa ki maledve an. M al remize mwen sou yon gwo wòch anfas legliz sentàn devan yon kay ble.
Sou galri an ki bare ak fè fòje ki dekore ak ekip ti flè, yon fanm ap pile yon epis nan yon pilon ki te salye premye soup joumou lendepandans lan atò li malouk. Ti ko w, ti ko w, ti kow. Bouch fanm nan ka rive jis kwadèpre, li chaje min nan fwon li tankou se yon matematik pwoblèm l ap pile nan pilon an.
Yon lòt moman li toufe yon gonbo ki sanble kalalou okay ak epis epi yon ti dlo. M ap gade, gade pa boule je.
Yon van parese fè kòmsi li ta pral pase epi li kase tèt tounen al chita, sa leve chalè beton an melanje ak chalè chabon an. Lè pa rete pyebwa ankò, sanble y ap enpòte chabon, w byen y a soutni moun ki te vin ak pwojè chabon boul lan.
Kite koze pran kantik. Madanm nan fin toufe kalalou an, li lave epi souke men l, li laji tèt janm li annigrèg pou l fè yon diri ki pòtre diri chèlda taye banda nan yon laye, tankou gwo jip blan nan fèt sodo. Tèt igrèg yo tanmen chante .
– M se toro m pap mouri mal o san pale…..
De kòbo ki fè bèk atè nan lestomak li yo ap eseye bat zèl yo chak fwa fanm nan laye diri an. Sou gwo wòch lan kote m poze an, m ap swiv. Sant gonbo an pete chodyè an, li gaye sou galri an, li pase kote m nan. M rale yon nway anvan li layite kò l nan lari an al pèdi nan sant gaz machin, fatra, sant rigòl ki pa kouri.
M ap mande tèt mwen si madanm nan pa toufe li ak kèk sirik mòl epi yon ti kochon sale lage. Pandan m ap reflechi ak sa, rido madjòk ki bay sou galri an souke. yon mouche bèl longè pase devan li, li parèt sou ti galri an ak yon fich bòlèt nan men l. Li tchuipe nenpòt sèt fwa. Fanm gonbo an fè yon manman kout san.
– Nèèèèèèrdedyab. Sa w genyen men m Dilisis w ap plede tchuipe konsa.
Se kesyon sa Dilisis t ap tann…e mwen menm tou. Mouche an grate grenn pwav ki boulonnen sou tèt li yo
– Boul la pa sòti non. Boul la pa sòti.
Fanm nan plenn. Diliyis kontinye.
– M di w mwen wè Mant Veve vin pale ak mwen nan dòmi an. Mò pale se 47 li bay.
Madanm nan poko di anyen. Li bay diri an youn, de, twa dlo. Sou twazyèm dlo an li leve je li sou mouche an.
-Men wi se 47, 74. Ou byen w te ka jwe 08, 80/tou. Men mant Veve se sèl mò w mèt te reve l ap fè diskou, l ap preche ak mikro, boul la p ap sòti. Menm nan lanmò fanm sa pès. Si se peye moun te konn peye lanmò pou pase pran yo Li pa t ap janm pran Veve sof si se akredi. Bay moun pwoblem, bay bil epi tout lajan l se pou fanmi li. Nou pa jwenn anyen. Monchè bèlmè w lan te kras. Menm nan lanmò li kras.
Mekanisyen an parèt, tou swe tou bouke. M jis lonje l kle titoutou.
Mesye a lonje yon batwèl machwè mizerab bay yon timoun ak yon inifòm ble maren ak kawo blan. San l pa gade timoun nan li mande l si l chanje paj? Timoun nan di wi. Mouche an louvri Valiz lan epi rale yon timalis kè kontan, mouche sa pa janm p ap ri sou po liv yo.
– Men li wi. Lamèmdeleson. Epi w bay manti.
Li retire sentiwon li.
– Kisa m te di w? Ou pa gen dwa janm bay manti. JAMÈ. Verite se li ki dwe zam ou. Depi se nan manti w ap viv w p ap fè bon moun. M pral wonfle w. M pral simaye baton sou ou. MANTI dwe lènmi w. Poukisa w pa t di m wi w pran lamèmdeleson? En? Fò w bay manti?
Li leve sentiwon an wotè tèt li men li pa gentan lage l nan pla men timoun nan. Mouche an vòltije anndan an sou galri an. M tande l di madanm nan.
– Di m pa la. Albèto k ap vin touche kòb bòlèt la. Se kredi m t achte l.
– O w reve Veve epi w jwe men se kredi w jwe mete sou li? Ou malonèt monchè. Konbyen kòb w jwe la?
– 250 goud.
– Wooooouy ou malonnèt wi. Ou malonnèt monchè.
-Di m pa la.
Li disparèt dèyè rido madjòk la. Albèto an, yon mouche mèg kou kaw ateri, pwoche kote madanm nan li pale konsa:
– Se kot Diliyis m vini wi. Li rele m nan telefòn mande m Vann li bòlèt paske li pa ka deplase kounya. Li di m l ap pote l nan yon bat je. A m pa renmen sa. Ti kote m ye an fòm peye l. Eske m ap jwenn li nan baz domino an anba pye mapou an?
Madanm nan pa reponn, li desann chodyè diri an Pou mete dife anba l paske chabon an te fin mouri e li poko nan toufe. Kote l ka reponn moun ki pi byen pase l? Albèto konprann sa li vire gad timoun nan.
– Non w p ap jwenn li li ton Albèto. Papa m anndan an wi. Li di di l pa la.
Li manke pran baton Pou manti li bay alòs se ra,se ta,koze bay manti fini.
Chodyè diri an manke chavire, madanm nan leve menm moman an kanpe, je l pòtre zeklè k ap file nan ginen, min yo trese tankou lyann nan fon li.
Machin nan estat, m tou vole chita kot mekanisyen an. Menm si l pa t estat m ta pral fè wout mwen paske sa m ta ka di pou sa m konnen yo pral fè timoun nan, madanm nan ka benyen m ak dlo diri an. Evite miyò pase mande padon.
Ki pi bèl fason ou anseye yon timoun? Se nan sa w ap fè paske se ou ki premye modèl li e paske ledikasyon se pratik li ye. Kijan w vle pou w gen yon sosyete ki konprann valè verite? Kijan w vle pou w gen sitwayen konsekan?
Kijan w vle pou yon timoun konnen se lè sa bon pou li pou li pa bay manti? Se sou menm wout sa w fòme move avoka, move doktè, move mekanisyen, move machann, move diplomat, move senate, move depite, move biznisman, move jij, move prezidan… move sitwayen pou yon peyi k ap kalbende depi syèk.
M te di nou chodyè diri an manke chavire lè madanm nan kanpe an? Tout moun ka gentan konn sa ki pral pase, pa mande m kont. Pa mande m plis. Dayè m pa t rete…
Saïka Céus
